تولید مغفول در توسعه صنعتی

[admin]

به رغم اهمیت برجسته فروآلیاژها در تولید محصولات صنعتی و فلزهای خاص، اما شاهد هستیم که آن گونه که باید و شاید به این صنعت مهم توجه نشده است. در حال حاضر ایران بخشی از نیاز خود به فرو آلیاژها را از تولیدات داخلی و بخشی را از واردات تامین می کند. ایران دارای ذخایر معدنی خوب سیلیس و کروم است که برای تامین نیاز فروسیلیس و فرو کروم داخل کشور پاسخ گو هستند و در سه ماه اول سال 1401 طبق آمار به صادراتی حدود 14 هزار و 500 تن فرو سیلیس دست یافته ایم. اما در زمینه فرو منگنز با توجه به ذخایر کشف شده (اخیر) به لحاظ کم بودن عیار سنگ منگنز و محدودیت حجم معادن، نیاز به واردات کالا در دو بخش سنگ منگنز به منظور تولید فروآلیاژ آن در کارخانه های داخلی و واردات انواع فرو منگنزها وجود دارد.

معدن ونارچ قم همچنان بزرگ ترین معدن منگنز کشور است، ذخایر موجود آن امکان تولید گسترده فروآلیاژهای با خلوص بالا را نداده است اما برای بخش عمده ای از فولاد کربنی ساختمانی مفید بوده و هست. در حوزه اکتشاف معادن منگنز تلاش های خوبی در حال انجام است و امیدواریم در آینده نیاز کشور به این کانی ارزشمند از داخل کشور تامین شود. در این راستا می توان نیاز کارخانه های تولیدی فرو آلیاژ به انرژی برق بالا و محدودیت مصرف انرژی برق راعاملی با اثر چشمگیر دانست. هم اکنون بازارهای بسیار خوبی برای صادرات فروآلیاژها همچون فرو سیلیس وجود دارد، تولید و صادرات این محصول در مقابل واردات فرو منگنز به جای سنگ منگنز با در نظر گرفتن عوامل بازدارنده تولید این فرو آلیاژ، دلیل ایجاد تعادل تراز واردات و صادرات فروآلیاژها خواهد بود. در سال های اخیر نیز دولت به بازار فروآلیاژها ورود پیدا کرده است و حجم واردات در سه ماه اول سال 1401 به تفکیک سیلیکو منگنز حدود 14 هزار تن و فرو منگنز 37 هزار تن اعلام شده و برای حمایت از تولیدکنندگان سیلیکو منگنز داخلی، اقدام به اعطای مجوز واردات سیلیکو منگنز اختصاصا به تولیدکنندگان این محصول کرده و اگر یک بازرگان قصد واردات سیلیکو منگنز را داشته باشد، ملزم به ارائه اعلام نیاز و قرارداد با یک شرکت تولیدکننده فولاد داخلی است. این نیاز تولید را دولت سهمیه بندی کرده و حتی سعی بر این دارد که مصرف کنندگان سیلیکو منگنز را مکلف به خرید از تولیدکنندگان داخلی کند. بنابراین می توان گفت دولت از انجام واردات بی رویه جلوگیری کرده است که این محدودیت در مورد واردات فرومنگنز وجود ندارد. در بازار جهانی در سال 2021 روسیه، سهمی معادل 86/ 0 میلیون تن صادرات فروآلیاژ را داشته که عمدتا به مقصد کشورهای اروپایی بوده است. اوکراین هم در همین سال حدود 58/ 0میلیون تن حجم صادرات این گروه کالایی را داشته است اما در حال حاضر این دو کشور از بازار صادرات فروآلیاژها به اروپا خارج شده اند. نوسانات قیمتی با حمله روسیه به اوکرین آغاز و به شکل بی رویه ای افزایش پیدا کرد و با کاهش تنش ها بین این دو کشور قیمت نیز کاهش یافت. در اروپا تولیدکنندگان صنعت فولاد به دلیل افزایش بهای انرژی وادار به محدودسازی تولید به دلیل نبود بهای رقابتی شده اند. این موضوع برای کشورهایی مانند هند فرصت خوبی ایجاد کرده است. البته می توان گفت اصلی ترین دلیل کاهش قیمت فرو آلیاژها در سه ماه اول سال 1401 به بازار چین به عنوان بزرگ ترین مصرف کننده فروآلیاژ دنیا مربوط است. این مساله ناشی از تعطیلی کارخانه های صنعت فولاد به دلیل همه گیری بیماری کرونا است که تاکنون موجب کاهش 10 درصدی تولید فولاد این کشور  شده است. همچنین تغییر سیاست دولت چین در مورد مسکن (ایجاد محدودیت در وام مسکن) منجر به کاهش مصرف فولاد و متعاقبا قیمت مواد اولیه شده است. به دنبال این اتفاق قیمت فولاد و به سبب آن مصرف فروآلیاژها که تابعی از مصرف فولاد است کاهش یافته است.

پیش بینی قیمت فروآلیاژها

نیاز وارداتی ایران به فروآلیاژهای منگنز و مازاد تقاضای داخلی یک واقعیت است. ایران سالانه به 300 تا 350 هزار تن انواع فرومنگنز نیاز دارد و بر اساس آمار منتشر شده ظرفیت های تولید کشور نشان از توان تولید نیمی از نیاز داخلی را دارد. نحوه قیمت گذاری بازار داخل در مورد فروسیلیس به نحوی است که دولت تعیین کننده یک قیمت مرجع اعلامی به کارخانه های تولید فرو سیلیس است، اما در آلیاژهای منگنز که طی سال های اخیر عمدتا از کشور هندوستان تامین شده با توجه به بالا بودن سهم بازار، واردات و وجود کارخانه های تولید محدود و دارای مالکیت افراد با تابعیت غیر ایرانی که وابسته به واردات سنگ منگنز با عیار بالا هستند، تبعیت از قیمت های تمام شده وارداتی و نوسانات بازار جهانی وجود دارد.  پیش بینی قیمت فروآلیاژها کاملا وابسته به قیمت ها در بازار فولاد است و در این صنعت قیمت از طرفی به دلیل سیاست اتخاذی روسیه در بازار که توانسته عرضه محصولات فولاد را همراه با دامپینگ شدید قیمت افزایش دهد و از سوی دیگر محدودیت انرژی برق در فصل تابستان که منجر به کاهش تولید کارخانه ها (داخلی)، روند کاهشی را نشان می دهد.